Ջերմագազամատակարարում և օդափոխություն (ՋԳՄՕ) մասնագիտության ակունքները գալիս են 1931-1934թթ. Երևանի շինարարական ինստիտուտի կազմում գործող ՙՋեռուցում և օդափոխություն՚ ամբիոնից, որն ըստ էության կրում էր սանիտարատեխնիկական մասնագիտության բնույթ: 1939թ. ԵրՊԻ-ում կազմավորվեց ՙԹերմոդինամիկա և ջերմատեխնիկա՚ ամբիոնը: 1949թ. ԵրՊԻ շինարարական ֆակուլտետի կազմում ստեղծվեց ՙՋերմագազամատակարարում և օդափոխություն» մասնագիտությունը: Ամբիոնի հիմնական խնդիրը դարձավ դասախոսական կադրերի ապահովումը: Լ.Ղուլոյանը 1953թ. ստացավ տգթ ստիճան, իսկ 1954թ. հաստատվեց դոցենտի պաշտոնում: 1954թ. ջերմագազամատակարարում և օդափոխություն մասնագիտության հիման վրա կազմակերպվեց ՙՋերմատեխնիկա, ջերմագազամատակարարում և օդափոխության՚ ամբիոնը, որի վարիչ նշանակվեց դոցենտ Լ.Ղուլոյանը: Այդ տարիներին մեծ ծավալի ուսումնամեթոդական աշխատանք էր տանում Գրիգոր Մելիքյանը: Կազմակերպվեց լաբորատորիան: 1960թ. Լ.Ղուլոյանի ղեկավարությամբ ամբիոնին կից ստեղծվեց գիտահետազոտական լաբորատորիա, որի խնդիրն էր հետազոտել Հայաստանի վառելիքա-էներգետիկական համալիրի արդյունավետ զարգացման ուղիները: Այդ լաբորատորիայում գիտական աշխատանքի ներգրավվեցին մի շարք լավագույն շրջանավարտներ, որոնցից Զ.Ա. Մելիքյանը առաջին անգամ Երևանում նախապատրաստեց իր թեկնածուական թեզը և այն հաջողությամբ պաշտպանեց Կիևի ինժեներաշինարարական ինստիտուտում: 1966 թվականին ամբիոնի վարիչի պաշտոնն ստանձնեց Գ.Հ.Մելիքյանը: 1972թ. ամբիոնում հիմնադրվեց ՙՍառնարանային տեխնիկա՚ առարկան: Այս գործում մեծ էր տ.գ.թեկնածու Զ.Մելիքյանի գործնեությունը, որը դասավանդում էր նոր մասնագիտության համարյա բոլոր առարկաները, հիմնում էր սառնարանային լաբորատորիաներ, տպագրում էր մեթոդական ձեռնարկներ, հրատարակում էր գրքեր և գիտական հոդվածներ ԽՍՀՄ-ի առաջնակարգ գիտական ամսագրերում: Այդ ընթացքում նրան շնորհվեց շուրջ 20 ԽՍՀՄ գյուտարարական հեղինակային վկայագրեր և արտասահմանյան պատենտներ (ԱՄՆ, Շվեդիա, Գերմանիա): 1975թ. լույս տեսավ Զ.Մելիքյանի “Кондицирование воздуха” գիրքը, իր համահեղինակ Յա. Դ. Պեկերի հետ միասին: 1980թ. Զ.Մելիքյանը գործուղվեց Ալժիրի թեթև արդյունաբերության ազգային ինստիտուտ որպես ՙՕդի կոնդիցիոնացում՚ ամբիոնի վարիչ: Վերադառնալով գործուղումից նա 1985թ. Մոսկվայում հրատարակեց “Централизованное теплохладоснабжение гражданских и промышленных зданий” մենագրությունը (Mосква, Стройиздат,1985г) . Իր զարգացման ճանապարհին ՋԳՄՕ ամբիոնը հանդիսացավ այն հիմքը, որի վրա առաջացան ՙԱրդյունաբերական ջերմաէներգետիկա՚, ՙՋերմաէլեկտրակայաններ՚ ու ՙՍառնարանային կայանքներ՚ մասնագիտական ամբիոնները: Անցումային այս գործընթացներում կազմակերպչական մեծ աշխատանք տարավ Լ.Ղուլոյանը: Նրա և Մ.Բուբուշյանի հրատարակած ՙԸնդհանուր ջերմատեխնիկա՚ դասագիրքը մեծ նշանակություն ունեցավ երիտասարդ դասախոսների և ուսանողների արդյունավետ աշխատանքի կազմակերպման գործում: 1980թ. ՋԳՄՕ ամբիոնի վարիչ ընտրվեց տ.գ.թ., դոցենտ Օ.Ե.Խաչիկյանը: Հրատարակվեցին մեթոդական նոր ձեռնարկներ, լաբորատոր աշխատանքների և դիպլոմային նախագծերի կատարման մեթոդական ցուցումներ բոլոր առարկաների գծով: Նորացվեց և հարստացավ լաբորատոր բազան, հրատարակվեց դոցենտներ Գ.Մելիքյանի և Դ.Մուշեղյանի ՙԱրտադրական և քաղաքացիական շենքերի օդափոխություն և օդի կոնդիցիոնացում՚, դոց. Վ.Հակոբյանի ՙԳազամատակարարում՚, դոց. Հ.Գեջակուշյանի ՙՋԳՄՕ համակարգերի ավտոմատացում՚ դասագրքերը և դոց. Ռ.Հայրապետյանի ՙՋերմափոխանցում՚ խնդրագիրքը: Սերտացան ստեղծագործական կապերը Մոսկվայի և այլ քաղաքների ՋԳՄՕ ամբիոնների հետ: 1987թ. ՋԳՄՕ ամբիոնի վարիչ ընտրվեց տ.գ.թ., դոցենտ Վ.Հակոբյանը: 1989թ. ստեղծվեց Երևանի ճարտարապետաշինարարական ինստիտուտը (ԵրՃՇԻ), որի ռեկտոր ընտրվեց տեխ. գիտ. դոկտոր, պրոֆեսոր Ա.Գ.Բեգլարյանը: ՙՋԳՄՕ՚ ամբիոնն ընդգրկվեց նորաստեղծ ինստիտուտի հիդրոշինարարության և քաղաքային տնտեսության ֆակուլտետի կազմում: 1991թ. փետրվարին ՋԳՄՕ ամբիոնի նոր վարիչ ընտրվեց տեխնիկական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Զ.Ա.Մելիքյանը, որը նոր էր վերադարձել Միավորված Ազգերի կազմակերպությունում էքսպերտի և ՄԱԿ –ի զարգացման ծրագրերից մեկի տնօրենի պաշտոնից: Հայաստանի նորանկախ Հանրապետությունում սկսված տնտեսական ճգնաժամի պայմաններում կոլեկտիվը ներդրեց մեծ ջանքեր ստեղծագործ աշխատանքային մթնոլորտը պահպանելու և զարգացնելու համար: Զ. Մելիքյանը կարողացավ, ոգևորել կոլեկտիվին ժամանակի պահանջներից բխող գիտահետազոտական թեմատիկայով: ԱՄՆ-ի Զարգացման գործակալության օգնությամբ ամբիոնը ձեռք բերեց համակարգիչներ, չափման ժամանակակից սարքեր, բազմացման և հրատարակչական սարքավորումներ: Ամբիոնում առաջին անգամ հիմնվեց ասպիրանտուրա, որում պրոֆեսոր Զ. Մելիքյանի և դոցենտներ Օ. Խաչիկյանի, Դ. Մուշեղյանի և մյուս դասախոսների ղեկավարությամբ բազմաթիվ ասպիրանտներ պաշտպանեցին թեկնածուական թեզեր: Ամբիոնը դարձավ գիտամանկավարժական կադրերի պատրաստման դարբնոց, որտեղ ուսանում էին մաև Սիրիայից, Իրանից, Եգիպտոսից ժամանած ասպիրանտներ: Ստեղծվեցին համագործակցության կապեր Հայաստանում գործող Ամերիկյան և Եվրոպական կազմակերպությունների հետ: Ամբիոնի դասախոսները մասնակցում էին միջազգային (Հայաստան, ԱՄՆ, Հունգարիա, Վրաստան) և հանրապետական գիտաժողովներին: 1996թ. ամբիոնի հիման վրա ստեղծվեց էներգետիկ ճարտարագետների Միջազգային Ասոցիացիայի Հայաստանի մասնաճյուղը Զ.Մելիքյանի գլխավորությամբ: Զարգացան անմիջական շփումները արտասահմանյան առաջավոր գիտատեխնիկական կազմակերպությունների հետ: Ամբիոնի և Ասոցիացիայի համատեղ ջանքերով 1998թ. և 2001թթ կազմակերպվեցին էներգետիկական առաջին և երկրորդ միջազգային գիտաժողովները Հայաստանում, որին մասնակցեցին Ամերիկայից, Եվրոպայից, Կանադայից, Հունաստանից, Ռուսաստանից, Վրաստանից և այլ երկրներից ժամանած գիտնականներ: 2003 թվականին ամբիոնին շնորհվեց Գիտությունների և Տեխնելոգիաների Միջազգային Կենտրոնի Գրանտը, որը ֆինանսավորեց ԱՄՆ-ի Պետ.Դեպարտամենտը: 2013թ. հիդրավլիկայի և ՋԳՄՕ ամբիոնները միացվեցին և ամբիոնն անվանվեց ՙՀիդրավլիկա, Ջերմագազամատակարարման և օդափոխության՚ ամբիոն: 2015թ. հուլիսին ՀՋԳՄՕ ամբիոնը վերակառուցվեց և նորից անվանվեց ՙՋԳՄՕ՚ ամբիոն: 2015թ. հոկտեմբերին ամբիոնի վարիչ կրկին ընտրվեց պրոֆեսոր, Զ.Ա. Մելիքյանը: Ամբիոնի հաջողությունների գրավականը նրա պրոֆեսորա-դասախոսական անձնակազմի և ամբիոնի վարիչ՝ տեխ.գիտ. դոկտոր, 1998թ. ՙՏարվա մարդ՚ տիտղոսի անվանակիր, արտասահմանյան մի քանի ամսագրերի խմբագրական կոլեգիաների անդամ, Միջազգային Կենսագրական Ինստիտուտի Ոսկե Մեդալակիր Զոհրաբ Մելիքյանը:
